Miren Gorrotxategi 'Puntuka': 'Eroak'

Labadora ume-arropaz beteta eta jostailuak lurrean botata. Sukaldea hankaz gora eta haurra ohean ipuin eske. Erotuta nagoen galdetzen diot neure buruari. Uda patxadan pasatu besterik ez, eta guztia konplikatzeko arte berezia dudala. Hiru txerritxoen ipuina kontatu diot gauero bezala, gauero desberdin, bion artean amaiera berriak inprobisatuz. Gero, hogei musu lokartu aurretik. Iaz hamar ziren, baina euskaraz hogeira arte kontatzen ikasi du aurten. Goizean, amatxo eta neba-arrebak ikusteko poz-pozik dagoela esan dit; lo hartu aurretik, berriz, betiko hementxe gelditu nahi duela. Eutsi diot negarrari bere aurrean. Errazagoa izan zen iaz, etxera itzultzeko irrikaz zegoenean. Orain "pixka bat pozik" dagoela dio, baina "triste ere bai". Neuretzat hain zaila denean, ezin imajinatu zazpi urteko umearentzat zer izango den. Galdetzen diot neure buruari ea justua den neskato gaixoari hori egitea, bi hilabetez aparretan edukitzea gero bere errealitate gordinera itzuli behar badu. Orduan, iritsi zen eguneko argazkiari begiratzen diot: ez dirudi ume bera. Bost kilo gehiago ditu orain, distira azalean, ekarri zuen eztularen arrastorik ez. Osasun-programa baten parte garela gogorarazi behar neure buruari, helburuak ondo beteta itzuliko dela Ukrainara, bere etxekoengana, negu hotzari aurre egiteko nahikoa defentsarekin. Gure txikia dela, baina ez dela gurea, aldi berean. Ez dakit ideia hau nire buruan nola sartu zen, baina sartu zen behin, eta ezagutzen nautenek badakite kaskezurrean zerbait sartzen bazait, ez dagoela ezer egiterik. Karitatez egiten dudan galdetu izan didate batzuek, amatasun-sena esnatu ote zaidan beste batzuek. Auskalo. Bost urte bete gabe nituen Chernobylgo hondamendia gertatu zenean. Ez dakit orduko irudiak ala geroagokoak diren nire gogoan hain tinko finkatu zirenak, baina zer esanik ez laurogeiko hamarkadako haurrongan izugarrizko inpaktua izan zutela, baita hondamenaren inguruan sortutako mitoek eta munstroek ere. Ez dut gure txikiarekin inoiz horretaz hitz egin. Ez dakit badakien bere etxetik berrogeita hamar kilometrora, sarkofago baten azpian ezkutatzen dela benetako munstroa; eta, aldi berean, egunero arnasten duen airean dagoela, eta han jarraituko duela betiko. Hiru aste dira Ukrainara itzuli zela. Hitz egiten dugu telefonoz, eta, triste al nagoen galdetzen didanean, ezetz esaten diot, poz-pozik nagoela. Tranposa deitzen dit. Gaizki disimulatzen dut, antza. Bera pixka bat triste, baina pozik dagoela dio. Pasako dira hilabeteak, eta negar egingo du uztailean bere amatxoren ondotik alde egiterakoan. Galdetuko dio bere buruari, galdetuko dit niri, amak benetan maite duen, bera etxetik hain urrun bidaltzeko. Eta hasieran esango dit faltan botatzen dituela hango hondartzetako koloretako arrainak, amak prestatutako otordu oparoak. Laster ohituko da Euskal Herriko bere familiara, eta aitortuko dit Ukrainan ez dagoela hondartzarik, han ez dagoela ezer, eta gosea ere pasatzen duela, eta ez duela hara itzuli nahi. Inork ez zidan esan erraza izango zenik. Eta ez da. Baina zoragarria da. Pentsa dezakezue erotuta nagoela, karitatez egiten dudala edo amatasun-sena esnatu zaidala, edo denak batera. Dena dela, eskerrak eman nahi dizkizuet nire erotasuna onartzeaz gain, erokeria honetan laguntzen didazuen guztioi, asko baitzarete. Kiloka arropa emanez, diruz lagunduz, denbora eskainiz, umezain lanak eginez, tokatzen denean malkoak lehortuz, edo partekatuz, baita barreak ere, nola ez, barreak ugariagoak baitira. Eskerrak eman nahi dizkiot Chernobil Elkarteari egiten duen lan eskergagatik. Baita munduhobeago baten alde lan egiten duzuen ameslari inuzente guztioi ere. Zer litzateke, ba, mundua, erorik ez balitz!